Budowa jachtu

W tym rozdziale omawiamy podstawowe elementy konstrukcyjne typowego jachtu śródlądowego. Wiedza ta ułatwia obsługę jednostki i poruszanie się po podręczniku.

Kadłub i pokład

Główna część jachtu to kadłub. Jego przód nazywamy dziobem, tył to rufa, zaś boki to burty. Od góry kadłub przykrywa pokład. W środkowej części pokładu może znajdować się nadbudówka, a w niej zejściówka do wnętrza. W tylnej części znajduje się kokpit przeznaczony dla załogi.

Balast i miecz

Pod kadłubem montuje się płetwę sterową oraz element zapewniający stateczność. Na jachtach balastowych jest to płetwa z ciężkim balastem, której masa przeciwdziała przechyłom. Jednostki mieczowe mają wysuwaną płetwę mieczową umieszczoną w skrzynce mieczowej. Miecz może być obracany na sworzniu (miecz obrotowy) lub podnoszony pionowo (miecz szybrowy).

Wnętrze jachtu

Pod pokładem wyróżniamy kilka stref użytkowych. Przestrzeń wspólna, w której załoga jada posiłki i spędza czas, to mesa. Część kuchenna nazywana jest kambuzem. W większych jednostkach znajduje się również kingston, czyli toaleta – na Mazurach najczęściej chemiczna. Miejscem do spania są kajuty, a niekiedy wydziela się też niewielką kabinę nawigacyjną. Na dawnych żaglowcach spotykano dodatkowo kubryk pełniący funkcje wypoczynkowe.

Ze względu na położenie wyróżniamy forpik na dziobie oraz achterpik na rufie. Doświetlenie wnętrza zapewniają świetliki, a sprzęt przechowuje się w bakistach pod siedzeniami kokpitu lub kojami oraz w jaskółkach umieszczonych w szafkach. Najniższe miejsce w kabinie to zęza ukryta pod gretingami, gdzie zbiera się woda wymagająca wybierania.

Omasztowanie i olinowanie

Na kadłubie montowany jest maszt, do którego mocujemy żagle i bom. Maszt utrzymują stalowe liny – wanty oraz sztag, a całość dopełnia olinowanie ruchome w postaci fałów i szotów.

Rodzaje ożaglowania

Na jachtach spotykamy ożaglowanie typu slup, kuter czy kecz. Jako żagle podstawowe występują grot i fok. Do obsługi żagli służą szoty i fały pozwalające na ich stawianie i trymowanie.

Podstawowe wyposażenie

Poza masztem i żaglami każdy jacht wyposażony jest w urządzenie sterowe, kabestan do wybierania lin oraz osprzęt pokładowy taki jak knagi, bloczki czy kabestany. Wszystkie te elementy wymagają okresowej kontroli i konserwacji.

Materiały i struktura kadłuba

Kadłub jachtu najczęściej wykonywany jest z laminatu poliestrowo-szklanego, ale stosuje się również drewno, aluminium czy stal. Szkielet konstrukcji tworzą wręgi i podłużnice, które nadają kształt i sztywność poszyciu. Z wierzchu laminat zabezpiecza warstwa żelkotu, natomiast w kadłubach metalowych zwraca się uwagę na ochronę antykorozyjną. Wewnątrz kadłub usztywniają grodzie rozdzielające poszczególne pomieszczenia.

Układ sterowy i napęd

Płetwa sterowa połączona jest z rumplem lub kołem sterowym poprzez przekładnię linkową bądź hydrauliczną. W mniejszych jednostkach steruje się zazwyczaj rumplem, większe jachty wyposażone są w koło sterowe. Jako napęd pomocniczy służą silniki zaburtowe mocowane na pawęży lub silniki stacjonarne z wałem przechodzącym przez dławicę i śrubą napędową. W nowoczesnych konstrukcjach spotyka się także silniki elektryczne i stery strumieniowe ułatwiające manewrowanie w porcie.

Instalacje jachtowe

Na pokładzie prowadzi się instalację elektryczną z akumulatorem, ładowarką i gniazdami 12 V lub 24 V. Często montuje się panele słoneczne lub generatory wiatrowe do doładowywania baterii. Instalacja wodna obejmuje zbiorniki wody słodkiej, pompy i węże doprowadzające wodę do kambuzu i toalety. W jachtach wyposażonych w kambuz stosuje się instalację gazową z butlą, którą należy odpowiednio wentylować i zabezpieczać. W chłodniejszym klimacie montuje się również ogrzewanie, zwykle na paliwo ciekłe lub gazowe.

Elektronika i instrumenty

Do podstawowego wyposażenia nawigacyjnego zalicza się kompas, log i echosondę. Coraz powszechniej używa się ploterów map z odbiornikiem GPS oraz radiostacji UKF. Na większych jachtach spotyka się autopiloty, systemy AIS i rozbudowane panele kontrolne monitorujące pracę instalacji.

Pielęgnacja i konserwacja

Kadłub wymaga okresowego czyszczenia i nakładania farby przeciwporostowej. Elementy drewniane impregnujemy i lakierujemy, a ruchome mechanizmy, takie jak kabestany czy zawiasy, trzeba regularnie smarować. Ważna jest również kontrola olinowania stałego, przeglądy masztu oraz szczelności poszyć i luków.